ÜÇLÜ KAYIT YÖNTEMİNİN MUHASEBE TARİHİNDE VE İŞLETMELERİN MUHASEBE ÖRGÜTLENMESİNDEKİ YERİ
Anahtar Kelimeler:
Muhasebe tarihi, Muhasebe örgütlenmesi, Tek taraflı kayıt, Çift taraflı kayıt, Üçlü kayıt yöntemiÖzet
İşletmenin etkin ve verimli bir biçimde amaçlarına ulaşmasını sağlamakla görevli yönetim kademelerine, faaliyetlerin yürütülmesi ve denetlenmesinde yardımı dokunan en önemli fonksiyonlardan biri muhasebedir. İşletmeciliğin evrimi ile birlikte muhasebe organizasyonu da farklı aşamalardan geçmiştir. Önceleri mali işlemlerin yalnızca bir boyutunu göz önüne alan basit bir tek taraflı kayıt ile başlayan muhasebe örgütlenmesi daha sonra borç ve alacak boyutlarını birlikte ele alan çift taraflı kaydı esas almıştır. Günümüzde egemen uygulama olan çift taraflı kayıt düzeninin yanı sıra 20. yüzyılın sonlarına doğru ortaya atılan üçlü kayıt yöntemi ise muhasebeye bir boyut daha ekleyerek gelir ve giderlerin etkisini daha iyi gözler önüne sermektedir.
Çalışmada muhasebe örgütlenmesinin tarihsel süreç içerisindeki gelişimi ve üçlü kayıt yönteminin bu yapı içerisindeki yeri incelenmiştir. Bu yöntemle oluşturulan kayıt düzeni ve temel finansal tablolar bir örnek uygulamayla açıklanmıştır.
Referanslar
Akçay, S. (2003). Perakende Satış Yapan Zincir Mağazalarda Muhasebe Örgütlenmesi ve Bir Uygulama [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
Ayanoğlu, Y., Yanık, S.S. ve Sultankhanova, G. (2019). Ezerskiy’in Muhasebede Önerdiği Üçlü Kayıt Sistemi Üzerine Bir Değerlendirme, 38. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu: Kırk Yılın Muhasebesi ve Yeni Hayallerimiz, Denizli, 65-88.
Ayanoğlu, Y., Yanık, S.S. ve Alıcı, M. (2021). Çok Boyutlu Muhasebe-Momentum Muhasebesi, 39. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu: Değişen Teknoloji ve İş Ortamında Muhasebe, Burdur, 160-171.
Aydemir, O. ve Erkan, M. (2011). Merdiven Kayıt Yöntemi ve Günümüz Muhasebe Sistemi, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (1), 110-128.
Bükey, M. ve Demir, N. (2021). Cumhuriyet Dönemi Muhasebe Sistemindeki Gelişmeler ve Türkiye Muhasebe Standartlarının Muhasebe Sistemi Üzerindeki Etkisi, Lectio Socialis, 5(1), 35-42.
Bülbül, Y. (2000). Osmanlı Devleti’nin Muhasebe Sistemi: 1300-1600 [Yayımlanmamış doktora tezi], Marmara Üniversitesi Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul.
Can, A.V., Aliusta, H. ve Bağdat, A. (2021). Osmanlı Devleti’nde Çift Taraflı Kayıt Yöntemine Geçişi Etkileyen Sosyo-Kültürel Nedenlerin Analizi, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 14(3), 1231-1259.
Fartika, W. ve Septiawan, B. (2022). Application of Triple-Entry Bookkeeping with Blockchain Technology as an Effort to Prevent Accounting Fraud, AkuntansiDewantara, 6(2), 42-47, https://jurnal.ustjogja.ac.id/index.php/akuntansidewantara/ article/view/13033, Erişim Tarihi: 18.10.2022
Grigg, I. (2005). Triple Entry Accounting, Working Paper, https://www.researchgate.net/profile/IanGrigg/publication/308640258_Triple_Entry_Accounting/links/57e99c4408aed0a291304588/Triple-Entry -Accounting.pdf, Erişim Tarihi: 20.10.2022
Güvemli, O. (2015). Türk Muhasebe Düşüncesinin Evreleri (Orta Asya Kültüründen Batılılaşmaya), Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (9), 5-17.
Güvemli, O. ve Kaya, M.A. (2015). Osmanlı İmparatorluğu’nda XIX. Yüzyılın Ortalarında Muhasebe Düşüncesindeki Büyük Değişim: 1839-1885, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (9), 43-65.
Güvemli, O., Zeytinoğlu, E. ve Aygül, E. (2016). Osmanlı İmparatorluğunda Çift Yanlı Kayıt Yönteminin XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Bir Sanayi İşletmesinde İlk Kez Uygulanması: Tütün Rejisi Örneği, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (11), 197-223.
Hyon, Y.H. ve Park, S.W. (1998). A New Two-Dimensional Double-Entry Bookkeeping System and Three-Dimensional Accounting, Second Asian Pacific Interdisciplinary Research in Accounting (APIRA98) Conference Proceedings Book, Osaka.
Ijiri, Y. (1986). A Framework for Triple-Entry Bookkeeping, The Accounting Review, 61(4), 745-759, https://www.gwern.net/docs/bitcoin/1986-ijiri.pdf, Erişim Tarihi: 20.10.2022
Laing, G.K. ve Perrin, R.W. (2022). Momentum Accounting Revisited, Journal of New Business Ideas & Trends, 20(1), 1-36.
Maiti, M., Kotliarov, I. ve Lipatnikov, V. (2021). A Future Triple Entry Accounting Framework Using Blockchain Technology, Blockchain: Research and Applications, (2), 1-8, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2096720921000324, Erişim Tarihi: 13.10.2022
Melse, E. (2008). Accounting in Three Dimensions: A Case for Momentum Revisited, The
Journal of Risk Finance, 9(4), 334-350.
Sevilengül, O. (2011). Genel Muhasebe, Gazi Kitabevi, Ankara.
Sørensen, P.S. (2016). An Argument fort he Implementation of Triple Entry Bookkeeping [Master Thesis], Aalborg University, https://projekter.aau.dk/ projekter/files/ 245235285/Triple_entry_masters_finals.pdf, Erişim Tarihi: 21.10.2022
Uçma, T. (2010). Çift Taraflı Kayıt Sistemi ve Kapitalizmin Doğuşu: Werner Sombart’ın Sosyo-ekonomik Perspektifinden, Muhasebe ve Denetime Bakış, Ekim 2010, 101- 116.
Yazan, Ö. (2018). Birleşik Defter Sistemi Olarak Defter-i Kebirli Yevmiye ve Türk Muhasebe Eğitimindeki Yeri, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 375-398.
Yücenurşen, M. (2020), Çift Taraflı Kayıt Yönteminden Üçlü Kayıt Sistemine Geçiş: Momentum Muhasebesi, BMIJ, (2020), 8(1): 1008-1025.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Yönetim ve Örgüt Tarihi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 